Seçimlerin daha adil, özgür ve şeffaf bir ortamda yürütülmesi için Güney Afrika’dan Azerbaycan′a birçok ülkede bağımsız gözlemciler tarafından seçimlerin takip edilebilmesine karşın Türkiye bu konuda yine sınıfta kaldı
Demokrasinin yapı taslarından biri olan seçimlerin daha adil, özgür ve şeffaf bir ortamda yürütülmesi; ulusal ve uluslararası mecrada meşruluğunu yitirmemesi açısından sürecin bağımsız gözlemciler tarafından takip edilebilmesi son derece önemli. Seçimlerin ulusal, uluslararası ve bağımsız gözlemciler tarafından takip edilip raporlanması gelecekte oluşabilecek ihmalleri ortadan kaldırırken kamuoyunun duyduğu güveni de güçlendiriyor. Güney Afrika’dan Azerbaycan′a birçok ülkede bağımsız gözlemciler tarafından seçimlerin takip edilebilmesine karşın Türkiye bu konuda yine zayıf kalmakta.
Uluslararası kuruluşların seçimleri izleyebildiği Türkiye′de, bağımsız gözlemcilerin takibine 298 sayılı Kanunun 25. Maddesine göre izin verilmiyor. Kanunun sadece siyasi parti gözlemcilerinden bahsetmesi gerekçe gösterilerek sivil toplum kuruluşlarının başvuruları reddediliyor. Kanunda net bir yasak olmamasına rağmen Yüksek Seçim Kurulu (YSK), Eşit Hakları İzleme Derneği ve İnsan Hakları Derneği gibi sivil toplum kuruluşlarının bağımsız gözlemci statüsü için yaptığı başvuruları geri çeviriyor. Sandık Başındayız, Oy ve Ötesi, Türkiye′nin Oyları gibi sivil girişimler gönüllü çabalarla seçim takibini sürdürmeye çalışıyor; ancak bu girişimler de bağımsızlıklarına zarar verecek işbirliklerine zorlanarak engellenmeye çalışılıyor. Bu konuda Bağımsız Seçim İzleme Platformu, bugüne kadar yapılan önerilere karşın seçim mevzuatı ve uygulamalardan kaynaklanan hiçbir konuda gerekli iyileştirici düzenlemelerin yapılmadığını vurgulamakta.
Seçimlerin daha adil, özgür ve şeffaf bir ortamda gerçekleşmesi ve kamuoyu güveninin zedelenmemesi için bağımsız gözlemcilerin seçim takibindeki rolü yadsınamaz. Dünyanın çeşitli yerlerinden birçok ülke seçimlerin özgürce takip edilebilmesi için bağımsız gözlemcilere izin verirken Türkiye, Avrupa Güvenlik ve Is Birliği Teşkilatı’nın (AGIT) önceki değerlendirmelerine rağmen henüz bu konuda bir adim atmamış bulunuyor. Uluslararası Şeffaflık Derneği olarak aşağıda adi geçen ülkelerin seçimlerde bağımsız gözlemci faaliyetlerine izin verdiğini ve Türkiye′nin hala bu listede olmadığını bir kez daha hatırlatmak isteriz.
Bağımsız Gözlemcilere İzin Veren Ülkeler: Ukrayna, Azerbaycan, Gürcistan, Ermenistan, Rusya, Makedonya, Güney Afrika, Afganistan, Zimbabwe, Ürdün, Arnavutluk, Kenya, Gana, Sierra Leone, Kamboçya, Nijerya, Sri Lanka, Zambiya, Sudan, Kosova, Lübnan, Filipinler, Pakistan, Karadağ, Sırbistan, Endonezya, Yemen, Hırvatistan, Moldova, Letonya, ABD, Bulgaristan, Bosna Hersek, Almanya, Norveç, Finlandiya, Kazakistan.
Hazırlayan: Nurdan KÖRKEN
Uluslararası Şeffaflık Derneği Gönüllüsü
Kaynakça
http://www.golosinfo.org/en/articles/257
http://www.codeoghana.org/index.php/who-we-are
https://www.ndi.org/project-2011-swift-counthttp://www.gndem.org/sites/default/files/PSC%20Press%20Statement%20-%20Ondo%20State.pdf
http://www.paffrel.com/formation-1-1.htmlhttp://www.gndem.org/sites/default/files/PAFFREL-Election-Day-Report-final.pdf
http://csec2011.wordpress.com/about/
http://www.gndem.org/sites/default/files/CSEC%20Verification%20Statement%2023%20Sept%20FINAL.pdf
http://www.namfrel.com.ph/v2/aboutus/organization.php
http://www.fafen.org/site/v6/key-achievements
http://birn.eu.com/en/donors-and-partners/the-centre-for-free-elections-and-democracy-cesid
http://gong.hr/en/about-gong/what-is-gong/http://www.gndem.org/sites/default/files/Annual_2003.pdf
