28 Temmuz’da Türkiye’nin birçok farklı noktasında çıkan ve merkezi idarenin müdahelesinin eksik kalması, artan sıcaklıklar ve rüzgâr nedeniyle gittikçe büyüyen ve yayılan orman yangınları, yangın söndürme amacıyla kullanılan ve kullanılmayan uçak ve helikopterlere dair tartışmaları da beraberinde getirdi. Bir yandan 2019’daki orman yangınları sırasında ön plana çıkan THK’nin uçaklarının yangına müdahalede tercih edilmediği iddiası yeniden gündeme geldi.[1][2][3] Diğer yandan kiralama ihalelerinde helikopterlere ağırlık verilmesi, ihaleleri alan yüklenici firmalar ve ihale tutarları da tartışma konusu oldu. Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli tartışmalara, bakanlığın envanterinde yangın söndürme uçağı olmadığını söyleyerek katıldı.[4] Pakdemirli ayrıca, THK’nin uçaklarının uçabilecek kapasitede olmadığını, uçsa da performans veremeyeceğini öne sürdü.[5]
Üç yıldır tartışılan ve politik bir karar olarak yararlanılmadığı anlaşılan THK uçakları ve işten çıkarılan uzman kadrosu ile liyakat ilkesine aykırı biçimde özelleştirilmekte olan yangın söndürme faaliyetinin sonucu olarak görünen bu acı tablo, kullanılan kamu kaynağıyla birlikte değerlendirildiğinde bedeli çok ağır bir politik tutum olarak görünmektedir. Bu süre içinde yanan orman alanı 2020’de 2018 3.7 katı olmuştur.[6] Yedinci gününde tamamı hâlâ kontrol altına alınamamış olan orman yangınlarını söndürmeye destek olmak amacıyla İspanya ve Hırvatistan’dan gelen Canadair CL-415 tipi yangın söndürme uçakları, THK’nin elinde hâlihazırda bulunan Canadair CL-215 tipi yangın söndürme uçaklarının kullanılmamasına dair soru işaretlerinin artmasına neden oluyor. Devam eden bu tartışmaları derinlemesine ele alabilmek adına EKAP İhale Arama platformu üzerinden erişilebilen 2019-2021 döneminde orman yangınlarıyla mücadele amacıyla açılan uçak ve helikopter kiralama ihalelerini ihale usulü, araç türü, araç sayısı, araç su kapasitesi, ihaleyi alan yüklenici firma, sözleşme tutarı ve sözleşmede belirtilen toplam garanti uçuş süresi üzerinden inceledik. 2019-2021 döneminde bu amaçla ilan edilen toplam 15 ihaleden dördünün iptal edildiğini 11’inin gerçekleştiğini gördük. 11 ihaleden üçü toplam 308.245.500 TRY sözleşme bedeliyle amfibik uçak kiralama işleri için, sekizi 602.892.694,50 TRY sözleşme bedeliyle helikopter kiralama işleri için gerçekleşmiş. Toplam 11 ihaleden yine sekizi pazarlık usulüyle (Kamu İhale Kanunu md. 21-b), üçü açık ihale olarak yapılmış. İhalelerin ayrıntılarını aşağıdaki tabloda ve grafiklerde görebilirsiniz. Teknik şartnamelerini ise tabloda yer alan ihale sayısını kullanarak EKAP İhale Arama sistemi üzerinden inceleyebilirsiniz.
Sol üst köşedeki yatay okları kullanarak grafikler arasında geçiş yapabilirsiniz. Daha kolay okumanız için tabloyu masaüstünde görüntülemenizi tavsiye ederiz.
[1]www.cumhuriyet.com.tr/koseyazisi/1483358/_Ne_kadar_yanarsa_o_kadar_oderiz__.html
[2]www.cumhuriyet.com.tr/haber/akil-yakan-ihaleler-1486482
[3]www.cumhuriyet.com.tr/haber/yangin-sondurme-ihaleleri-paralar-da-cayir-cayir-yaniyor-1487714
[4]www.dw.com/tr/pakdemirli-envanterde-yangın-söndürme-uçağı-yok/a-58703687
[5]www.gazeteduvar.com.tr/pakdemirli-thk-ile-problemimiz-yok-haber-1530025
[6]yesilgazete.org/10-soruda-orman-yanginlari/
