Uluslararası Şeffaflık Örgütü, küresel şirketlerin yabancı ülkelerdeki işlemleri konusunda sessiz olduklarının, şirketlerin ülkesel raporlama yapmaları gerektiğinin altını çizdi.
Uluslararası Şeffaflık Örgütü, Forbes dergisinin “halka açık en büyük şirketler” listesinde yer alan ve toplam piyasa değeri 14 trilyon doları asan 124 şirketin kamuya açık bilgileri üzerinden gerçekleştirdiği araştırmada, şirketlerin yolsuzlukla mücadele için aldıkları önlemler ve bağlı ortaklıkları ile yurtdışı operasyonlarının kilit mali bilgilerine ilişkin kamuya yaptıkları açıklamaları değerlendirerek şirketleri sıralandı.
Raporda yer alan verilere göre, büyük küresel şirketler ana ülkeleri dışındaki operasyonlarının mali bilgilerini kamuyla hiç paylaşmamakta ya da kısıtlı bilgi vermiyor. Araştırmaya konu olan 124 şirketin 90′i yabancı ülkelerde ödedikleri vergileri açıklamıyor; 54 şirket ise diğer ülkelerde elde ettiği kazanç hakkında kamuya bilgi vermiyor.
Genel ortalamanın 10 üzerinden 3,8 olduğu araştırmada, en başarılı performans İngiliz şirketlerine ait iken, Çin şirketleri en kötü performansı gösterdi. Raporda yer verilen 8 Çin şirketinin 6′sı, on üzerinden üç ve daha düşük puan alırken; 6 Çin şirketi sıralamanın en altındaki 11 şirket arasında yer alıyor.
Madencilik Sektörü ve Teknoloji Şirketleri: Hayal Kırıklığı
Uluslararası Şeffaflık Örgütü tarafından açıklanan araştırmanın ortaya koyduğu sonuçlar, dünyanın en büyük petrol, gaz ve madencilik şirketlerinin Temmuz 2015′te Avrupa Birliği ölçeğinde yürürlüğe girecek olan şeffaflık kuralları için hazır olmadıklarını da gösterdi. Raporda yer alan 24 madencilik şirketinin 19 tanesi is yaptıkları ülkelerin sadece yarısından azında vergi ödemelerini ve gelirlerini kamuya açıklıyorlar.
Araştırma kapsamında yer alan teknoloji şirketleri ise, şaşırtıcı şekilde, şeffaflığı daha fazla mümkün kılan teknoloji sektörünün en az şeffaf sektörlerden birisi olduğunu gösteriyor. ABD′li teknoloji devleri Amazon, Apple, Google ve IBM 10 üzerinden üçün altında puan aldılar. Amazon, Apple ve Google şirketlerinin yöneticileri, yolsuzlukla mücadeleyi desteklediklerini web sitelerinde açıklamıyorlar.
Uluslararası Şeffaflık Örgütü Başkanı Jose Urgaz araştırma sonuçlarına ilişkin yaptığı açıklamada, yolsuzluğu yaratan kötü kurumsal davranışların yoksulluğa ve istikrarsızlığa sebep olduğunu belirterek, ekonomik açıdan en büyük dünya ülkelerinin ekonomileri ile yarışan çok-uluslu şirketlerin yolsuzlukla mücadelede önemli bir rolü olduğunu vurguladı. Urgaz açıklamasında, “Şirketler mali işlemleri hakkında kamuya daha fazla bilgi sağlamalıdırlar. Şeffaflık, yurttaşların bir şirketin kendi ülkelerindeki yaptıkları isin boyutlarını öğrenebilmesini mümkün kılar. Ayni zamanda, şirketler ve devlet arasında yolsuzluğa sebep olabilecek para akışlarını takip etme bakımından da önemlidir.” diye konuştu.
Benzer Bir Araştırma Türkiye′deki Şirketler İçin de Yürütülüyor
Uluslararası Şeffaflık Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Oya Özarslan da, şeffaflık hakkında farkındalık yaratma, Türk özel sektörünün şeffaflık düzeyini belirleme ve şirketlerin bu alandaki çabalarını bir araya getirme amaçlarıyla Uluslararası Şeffaflık Derneği’nin de ayni araştırma yöntemini kullanarak BIST 100 endeksinde yer alan şirketler örnekleminde “Kurumsal Raporlamada Şeffaflık” araştırmasını yürüttüğünü söyledi. Özarslan, “Ülke ekonomilerinde önemli bir yere sahip olan büyük şirketlerin, diğer şirketlere göre daha fazla şeffaf olmasına ihtiyacımız var. Sosyal olarak da sorumlu olan bu şirketler, ayni zamanda yolsuzlukla mücadele çabalarına da önderlik edebilme gücünü taşımaktadır.” dedi.
Uluslararası Şeffaflık Örgütü, sonuçlarını yayınladığı bu araştırmayı daha önce 2012 yılında dünyanın en büyük 105 şirketine yönelik olarak gerçekleştirmişti. Yayınlanan rapor, benzer metodolojiye dayalı olarak gerçekleştirilen ve şirketlerin şeffaflık uygulamalarını değerlendirmeyi amaçlayan çalışma serisinin bir parçası. En yakın tarihli çalışma, gelişmekte olan piyasaların önde gelen şirketleri hakkındaki 2013 yılı araştırması ve yayınlanan raporu.
Yayınlanan rapora ulaşmak için:
http://www.transparency.org/news/feature/global_companies_global_transparency
