transparency.org ‘dan derleyen: Pelin Atakan
Uluslararası Şeffaflık Örgütü(TI) tarafından 20 Mayıs’ta kamuoyuna sunulan verilerde iki sonuç dikkat çekici: Her 5 Avrupa Birliği (AB) vatandaşından 4’ü şirketlerin gerçek sahiplerinin kim olduğunun açıklanması taraftarı. Bununla birlikte her 4 vatandaştan yalnızca 1’i kendi ülkelerindeki hükümetlerin kara para harcanmasını önlemede etkili olduğuna inanıyor.
Anket sonuçları, AB’nin birlik içinde kara para aklamasını önleyici yeni düzenlemelerde anlaştığı gün yayımlandı.
Konuyla ilgili Uluslararası Şeffaflık Örgütü AB Direktörü Carl Dolan şöyle konuştu: “Paravan şirketler yolsuzluk, suç faaliyetleri ve vergi kaçırmak için kullanılabilir. AB, özellikle Avrupa Parlamentosu, yeni yasalar geçirerek yolsuzluğun maskesini düşürecek bu ilk adımı attıkları için kutlanmalılar.”
“Birkaç AB hükümeti halka açık, şirketlerin gerçek sahiplerinin görülebileceği bir sicil kaydı oluşturacaklarını söylediler. Halkın istediği bu.”
Verilere tam erişim kanuni düzenlemeyle ve hükümetlerin ilgili organları tarafından hayata geçirilecek. Hükümetlerin yeni standartları ulusal düzeyde uygulamaya sokmaları için 2 yılları var. Geçerli bir sebep göstermeleri halinde araştırmacı gazeteciler, sivil toplum örgütleri gibi yolsuzlukla ilgili araştırma yapan kişiler bu verilere ulaşabilecekler.
Bu standartlar daha önce G20’nin üzerinde anlaştığı, Uluslararası Şeffaflık Örgütü’nün de ülke kollarıyla birliktee hayata geçirilişinin takibini yaptığı, devletlerin ilgili yetkililerinin bu tür verilere “tam zamanında” ulaşması şartını koyan düzenlemeler getiriyor.
Ancak yapılacak yeni düzenlemelerde özellikle ortaklıların kara para aklamasına olanak verebilecek bazı yasal boşluklar var. Bu konuda da değişikliklerin yapılması gerekliliği mevcut.
Dünya Bankası ve Birleşmiş Milletlerin araştırmalarına göre 200’ün üstünde yolsuzluk vakasının yüzde 70’inde yolsuzluk yapan politikacılar kimliklerini gizlemek için isimsiz şirket ve ortaklıkları kullanıyor. Bu yöntemlerle aslında halktan çalınan gizli ve büyük meblağ, halkın sağlık, eğitim ve diğer önemli hizmetlere erişimini engelliyor.
Araştırmaya göre ülke bazında veriler şöyle:
“Hükümet şirketlerin tüm ortaklarının ve sahiplerinin gerçek isimlerini açıklamalı”? * fikrine ne şekilde ve hangi ölçüde katılıyorsunuz?
| Katılanlar (kesinlikle katılanlar+biraz katılanlar) | Katılmayanlar (kesinlikle katılmayanlar+biraz katılmayanlar) | Kesinlikle katılıyorum | Biraz katılıyorum | Biraz katılmıyorum | Kesinlikle katılmıyorum | Bilmiyorum/Cevap yok | |
| TOPLAM | %78 | %13 | %45 | %33 | %9 | %4 | %10 |
| AVUSTURYA | %78 | %14 | %49 | %29 | %9 | %5 | %8 |
| BELÇİKA | %73 | %15 | %43 | %30 | %10 | %5 | %11 |
| BULGARİSTAN | %81 | %6 | %57 | %24 | %5 | %1 | %12 |
| ÇEK CUMHURİYETİ | %83 | %13 | %46 | %37 | %11 | %2 | %4 |
| FİNLANDİYA | %85 | %11 | %68 | %17 | %6 | %5 | %4 |
| FRANSA | %78 | %12 | %43 | %35 | %9 | %3 | %9 |
| ALMANYA | %65 | %22 | %31 | %34 | %17 | %5 | %12 |
| YUNANİSTAN | %88 | %6 | %68 | %20 | %4 | %2 | %6 |
| İRLANDA | %85 | %7 | %51 | %34 | %5 | %2 | %8 |
| İTALYA | %81 | %13 | %49 | %32 | %10 | %3 | %7 |
| LETONYA | %81 | %10 | %51 | %30 | %8 | %2 | %10 |
| HOLLANDA | %69 | %11 | %22 | %47 | %9 | %2 | %20 |
| POLONYA | %81 | %11 | %37 | %44 | %4 | %7 | %9 |
| PORTEKİZ | %92 | %4 | %68 | %24 | %4 | %0 | %5 |
| ROMANYA | %74 | %7 | %44 | %30 | %0 | %7 | %20 |
| İSPANYA | %83 | %11 | %63 | %20 | %8 | %3 | %7 |
| İSVEÇ | %72 | %13 | %46 | %26 | %8 | %5 | %15 |
| BİRLEŞİK KRALLIK | %84 | %7 | %44 | %40 | %6 | %1 | %8 |
Hangi ölçüde şu fikre katılıyorsunuz: “Hükümet, benim ülkemdeki yabancı politikacıların ve iş adam/kadınlarının yolsuzluk yapmalarını önlemede etkilidir.” ? *
| Katılanlar (kesinlikle katılanlar+biraz katılanlar) | Katılmayanlar (kesinlikle katılmayanlar+biraz katılmayanlar) | Kesinlikle katılıyorum | Biraz katılıyorum | Biraz katılmıyorum | Kesinlikle katılmıyorum | Bilmiyorum/Cevap yok | |
| TOPLAM | 26% | %58 | %8 | %18 | %30 | %28 | %16 |
| AVUSTURYA | %21 | %58 | %6 | %15 | %36 | %22 | %21 |
| BELÇİKA | %14 | %70 | %4 | %10 | %38 | %32 | %16 |
| BULGARİSTAN | %18 | %56 | %8 | %10 | %24 | %32 | %26 |
| ÇEK CUMHURİYETİ | %30 | %57 | %7 | %23 | %35 | %22 | %13 |
| FİNLANDİYA | %43 | %48 | %18 | %25 | %26 | %22 | %10 |
| FRANSA | %18 | %71 | %6 | %12 | %27 | %44 | %11 |
| ALMANYA | %26 | %56 | %9 | %17 | %37 | %19 | %18 |
| YUNANİSTAN | %15 | %74 | %6 | %9 | %28 | %46 | %10 |
| İRLANDA | %20 | %61 | %5 | %15 | %36 | %25 | %18 |
| İTALYA | %31 | %62 | %9 | %22 | %27 | %35 | %7 |
| LETONYA | %20 | %59 | %8 | %12 | %34 | %25 | %20 |
| HOLLANDA | %19 | %51 | %7 | %12 | %31 | %20 | %30 |
| POLONYA | %54 | %32 | %18 | %36 | %19 | %13 | %15 |
| PORTEKİZ | %18 | %71 | %3 | %15 | %71 | %0 | %10 |
| ROMANYA | %41 | %35 | %16 | %25 | %0 | %35 | %24 |
| İSPANYA | %19 | %68 | %7 | %12 | %21 | %47 | %13 |
| İSVEÇ | %34 | %26 | %11 | %23 | %16 | %10 | %41 |
| BRİLEŞİK KRALLIK | %21 | %59 | %5 | %16 | %40 | %19 | %21 |
*Rakamlar yuvarlanmıştır.
