Yolsuzlukla mücadelede dünyanın önde gelen sivil toplum kuruluşlarından Uluslararası Şeffaflık Örgütü (Transparency International), 1995′ten bu yana her yıl yayınladığı Yolsuzluk Algı Endeksi′nin bu yılki sonuçlarını kamuoyuyla paylaştı.
Yolsuzlukla mücadelede dünyanın önde gelen sivil toplum kuruluşlarından Uluslararası Şeffaflık Örgütü (Transparency International), 1995′ten bu yana her yıl yayınladığı Yolsuzluk Algı Endeksi′nin bu yılki sonuçlarını kamuoyuyla paylaştı.
Türkiye′nin Endeks Sıralamasındaki Son 6 Yıllık İlerlemesi Sıfırlandı!
175 ülke arasında yapılan endeks çalışmasına göre 2014 sonuçlarında, 5 puanlık düşüşle puanında en büyük düşüş yaşanan ülke Türkiye oldu.
Türkiye′nin Yolsuzluk Algı Endeksi′ndeki notu, bu yıl 5 puan birden düşerek 50 puandan 45′e geriledi. Puanındaki bu ani düşüş ile Türkiye′nin son 6 yıldaki ilerlemesi sıfırlanmış oldu. Ülke sıralamasında 11 sıra birden düşüş yasayan Türkiye, 2013 yılı endeksinde 53. sıradayken simdi 64. sırada yer alıyor. Yolsuzluk Algı Endeksi sıralamasındaki bu düşüş, son yıllarda ilerleme olarak belirtilen tüm reformlarda bunların tersine ve olumsuz olarak değerlendirilen bir gerilemeye işaret ediyor.
Türkiye, 38 Avrupa ülkesi arasında Makedonya ile birlikte 27. sırada yer alırken, 6 Avrupa Birliği aday ülkesi arasında yine Makedonya ile birlikte 2. sırada yer alıyor. 19 G20 ülkesi arasında Türkiye 10. sırada bulunurken, 20 Ortadoğu ve Kuzey Afrika ülkesi ile kıyaslandığında ise 7. sırada yer alıyor.
2014 Yolsuzluk Algı Endeksi′nde küresel ölçekte ülkelerin % 69′u 50 puanın altında kalıyor. Endeks′teki sıralamada 92 puanla yolsuzluk algısının en az görüldüğü ülke olarak Danimarka en üst sırada yer alırken, Danimarka’yı Yeni Zelanda (91) ve Finlandiya (89) izliyor. Kuzey Kore ve Somali ise 8 puanla yolsuzluk algısının en yüksek olduğu ülkeler olarak belirlendi.
Bu sonuçlar, dünya genelinde kamu kuruluşlarının ve yetkililerin daha şeffaf, dürüst ve hesap verebilir politikalar geliştirmeleri gerektiğini açıkça gösteriyor.
Türkiye′nin Düşüşü Nasıl Okunmalı?
Türkiye′nin sıralamadaki bu düşüşü, kuskusuz, yolsuzlukla mücadele alanında son bir yılda sergilediği olumsuz ve değişken performansını yansıtıyor.
Türkiye′nin puanındaki bu keskin düşüş ayrıca, yolsuzluk sorunu ile birlikte düşünce ve ifade özgürlüğüne getirilen kısıtlamalar, basın ve internete getirilen sınırlamalar, yargı üzerinde dışarıdan da fark edilen baskı ve açık bir şekilde hukuka aykırı bazı uygulamaların küresel ölçekte uyandırdığı tepki olarak da yorumlanabilir.
Toplumsal ve siyasal anlamda endeksin sonuçları yolsuzluk sorununun aslında bir demokrasi, düşünce ve ifade özgürlüğü sorunu haline geldiğine vurgu yapıyor. Bu bağlamda, Uluslararası Şeffaflık Örgütü, Türkiye′nin de içinde bulunduğu hızlı büyüyen ekonomilerin yolsuzluğun artmasına neden olan bir cezasızlık ve dokunulmazlık kültürü yarattığını belirtiyor ve onları demokratik ve hesap verilebilir toplumun bir vazgeçilmezi olan “şeffaflık kültürünü” benimsemeye davet ediyor.
Bu uluslararası verilerin Türkiye′ye yapılan ekonomik yatırımlar açısından da önümüzdeki günlerde etkisinin olabileceği düşünülmektedir. Türkiye, ekonomik anlamda sıkı işbirliği ve rekabet içinde olduğu ülkelerle kıyaslandığında uluslararası standartlara göre bir düşüş kaydetmiş oluyor. Bu durum, Türkiye′nin ülke riskini yükselttiği için Türkiye′de operasyonlarını gerçekleştiren yerli veya çok uluslu şirketlerin doğrudan etkilenmesine sebep olabilecektir. Unutmamak gerekir ki, yolsuzluk algısı yüksek, şeffaflık kültürüne sahip olmayan ülkelerde, sağlıksız ekonomik büyüme ve yüksek maliyetli üretim kaçınılmazdır ve bu durum tüm ülke ekonomisine ve halka zarar verir.
1995 yılından bu yana açıklanan Yolsuzluk Algı Endekslerine bakıldığında, Türkiye′nin sıralamadaki yeri ve puanı bakımından, son 20 yıldır yerinde saydığını söyleyebiliriz. Bu durum, Türkiye′de kamu sektörü özelinde, yolsuzlukla mücadele ve şeffaflık konularının bunca yıldır kronikleşmiş hale geldiğini, ilerleme ve iyileşme adına yeterli adımların atılmadığını ortaya koymaktadır.
2014 Endeksi sonuçları Türkiye’nin ekonomik ve toplumsal gelişmişlik düzeyini artırabilmesi için “şeffaflık” alanında önemli eksikliklerinin varlığına dikkat çekiyor. Bu bağlamda endeksin sonuçları Türkiye′nin yolsuzlukla mücadele ve şeffaflık konusunda ilerleme kaydetmesi gerektiği seklinde yorumlanmalı ve bu konularda yetkililer tarafından bir an önce somut adımlar atılmalıdır.
Yolsuzluk Algı Endeksinin Metodolojisi
175 ülkede gerçekleştirilen, 11 farklı uluslararası kurumun 12 farklı araştırmasının bulguları incelenerek hazırlanan Yolsuzluk Algı Endeksi, uzmanlar ve iş dünyasının kamu sektörüne ilişkin yolsuzluk algılarını yansıtıyor. Endeks′teki metodoloji ile 0-100 değerleri arasında bir sıralama gerçekleştirilmekte olup, “0” en yüksek yolsuzluk algısı, “100” ise en düşük yolsuzluk algısına karşılık geliyor.
Türkiye′nin puanı belirlenirken bu 12 uluslararası araştırmanın 8′inden faydalanıldı. Bu araştırmalar şunlardır:
Bertelsmann Stiftung Sustainable Governance Indicators 2014
“Bertelsmann Stiftung Transformation Index 2014
IMD World Competitiveness Yearbook 2014
Political Risk Services International Country Risk Guide 2014
World Economic Forum Executive Opinion Survey (EOS) 2014
World Justice Project Rule of Law Index 2014
Economist Intelligence Unit Country Risk Ratings 2014 ve
Global Insight Country Risk Ratings 2014.
