2013 KÜRESEL YOLSUZLUK BAROMETRESI* SONUÇLARI
Uluslararasi Seffaflik Örgütü, yolsuzluk konusundaki dünyanin en kapsamli kamuoyu anketini 9 Temmuz 2013′te bir basin açiklamasiyla duyurmaktadir. Küresel Yolsuzluk Barometresi (“Barometre”), dünya genelinde yolsuzlugun arttigini gösteren önemli bulgulari ortaya koyarken, Türkiye′de yolsuzluk ve yolsuzlukla mücadeleye iliskin çarpici gerçeklere isaret ediyor.
Kisilerin görüsü ve deneyimlerine dayandirilarak yapilan Barometre, küresel ölçekteki tek kamuoyu anketidir ve 2013 bugüne kadar yapilanlarin içinde en kapsamlisidir. Bu yil 8.si yapilmakta olan Barometre anketinin sonuçlari, 107 ülkeden 114.000 kisinin görüs ve tutumlarini yansitmaktadir.
2013 BAROMETRESINE GÖRE DÜNYA ILE ILGILI SONUÇLAR
Yolsuzluk, bir sorun olarak küresel ölçekte varligini sürdürüyor:
* Her dört kisiden biri, son bir yilda kamu kurumlari ve kamu hizmeti veren kurumlara rüsvet verdigini belirtiyor.
* Her iki kisiden biri, geçtigimiz son iki yilda yolsuzlugun arttigini düsünüyor.
* Siyasi partiler, tüm dünyada yolsuzlugun en fazla görüldügü kurumlar olarak algilaniyor.
* G-20′nin 17 ülkesindeki katilimcilarin %59′u hükumetlerinin yolsuzlukla mücadelede yeterli çaba göstermedigini düsünüyor.
Polis ve yargi yeterince güvenilir görünmüyor:
* En yüksek rüsvet oranlarina halkin güvenliginden sorumlu kurumlarda rastlaniyor.
* Polis, 36 ülkede yolsuzluga en fazla karisan kurum olarak görünüyor.
* Her iki kisiden biri, polise rüsvet vermeye zorlaniyor.
* Yargi ise, 20 ülkede, yolsuzluga en fazla karisan kurum olarak gösteriliyor.
* Yargiya basvuran her üç kisiden birinden rüsvet vermesi isteniyor.
Katilimcilarin yolsuzluga duyarli, yolsuzlukla mücadeleye ise istekli olduklari anlasiliyor:
* Her on kisiden dokuzu, yolsuzlukla mücadelede bulunmaya istekli olduklarini ifade ediyorlar.
* Rüsvet vermeyi reddeden her üç kisiden ikisi, basta hükumet, sivil toplum ve özel sektöre, halkin yolsuzlukla mücadele alaninda yapilan çalismalara daha fazla dahil edilmesi gerektigini öneriyor.
Ve Türkiye: Tanidiklar hala çok önemli!
* Ankete katilanlarin 55%′i son iki yilda yolsuzlugun arttigini düsünüyor.
* Son on iki ayda, görüsülenlerin %21′i anket soru listesinde bulunan sekiz sektörün en azindan birinde rüsvet verdigini ifade ediyor. Bu oranlar Sudan, Kosova, Tayland, Tunus gibi ülkelerin oldugu grubun altinda bulunuyor.
* En çok rüsvet verilen sektörlerin basinda, egitim; ikinci sirada polis geliyor; bunlari ise tapu ve kadastro hizmeti veren kurumlar takip ediyor.
* Yolsuzluga en fazla karisan kurumlar siralamasinda siyasi partileri sirasiyla medya ve meclis izliyor.
* “Hizmet almak amaciyla için kamu kurumlarina basvurdugunuzda kisisel baglantilarin isinizin yapilmasinda önemli bir etkisinin olup olmadigina” yönelik soruya, ankete katilanlarin 62%′si önemli bir etkisi oldugu yönünde cevap veriyor, bu da kisisel kayirmaciligin yüksek olduguna isaret ediyor.
* Katilimcilarin %41′i hükümeti yolsuzlukla mücadeledeki faaliyetlerinin etkili, %38′i ise etkisiz oldugunu düsünüyor.
* Katilimcilarin %68′i, sade vatandaslarin yolsuzlukla mücadelede etkili olacagina inandiklarini; %86′si ise, karsilastiklari bir yolsuzluk olayini mutlaka yetkili kurum ve kisilere bildireceklerini belirtiyor; fakat yasal yollara basvurmanin ise yaramayacagi kanaatinin hakim oldugu (%54) anlasiliyor.
Yolsuzluga karsi nasil bir tutum gelistirebilirim?
* Imza kampanyasina destek veririm: % 60
* Sosyal medyayi kullanirim: %63
* Barisçil gösterilere katilirim: %38
* Temiz sirketlerden alis veris yaparim: %77
Barometrenin sonuçlari yeniden göstermektedir ki, bütün dünyada insanlar yolsuzlukla mücadele edilmesini talep ediyor; yapilan ve yapilacak çalismalari destekliyor; yolsuzlukla mücadelenin kamu politikalari arasinda yer almasi; ayrica bu konuda sivil toplum girisimlerinin çalismalarinin desteklenmesi gerektigini düsünüyorlar. Yolsuzluk algisi bütün dünyada oldugu gibi Türkiye′de de artmakta; siyasi partiler ise küresel ölçekte yolsuzluga en yatkin kurumlar olarak görülmekte.
Seffaflik Dernegi Baskani E. Oya Özarslan, yolsuzlukla mücadelenin etkinlestirilmesi adina siyasi partilerin etkin olarak faaliyet göstermesi, siyasi aktörlerin ve yakinlarina ait mal varligi bilgilerinin kamuoyuna açiklanmasi; çikar çatismasini içeren durumlardan kaçinilmasi ve dokunulmazliklarin sinirlandirilmasi gerektigini vurgulayarak hükumete çagrida bulundu. Ayrica katilimcilarin yolsuzlukla mücadelede en etkili yol olarak isaret ettikleri “Temiz sirketlerden alis veris yaparim.” verisinin Türkiye′de tüketici bilincinin yolsuzluk olgusuna duyarsiz olmadigini gösterdigini, bunun yapacaklari çalismalarda gözetilecegini ifade etti.
*Küresel Yolsuzluk Barometresi, Uluslararasi Seffaflik Örgütü′nün dünya çapinda yürüttügü bir kamuoyu yoklamasi arastirmasidir. Barometre,dünya kamuoyunun kendi ülkelerindeki yolsuzluk düzeyleri hakkinda algilarini, rüsvet vermeye iliskin deneyimlerini ele alir ve hükümetlerin yolsuzlukla mücadele çabalari hakkindaki görüslerini arastirir. Barometre Uluslararasi Seffaflik Örgütü′nün ülke analistleri ve is dünyasinin görüslerine göre belirlenen Yolsuzluk Algi Endeksi ve Rüsvet Verenler Endeksi′ndeki görüslerini tamamlar; hangi temel kurumlarin yolsuzluktan etkilendigine dair genel kamuoyu görüslerini yansitir.
