Geçtigimiz günlerde Van′da gerçeklesen depremler, yolsuz ve usulsüz uygulamalarin zincirleme olarak nasil insan hayatina mal olacaginin canli bir göstergesi olarak önümüzde duruyor.
VAN DEPREMININ HATIRLATTIKLARI
17.11.2011
Geçtigimiz günlerde Van′da gerçeklesen depremler, yolsuz ve usulsüz uygulamalarin zincirleme olarak nasil insan hayatina mal olacaginin canli bir göstergesi olarak önümüzde duruyor. Doga olaylarinin degil, insan eliyle yapilan ve bir çok asamasinda yolsuzluk, ihmal, denetimsizlik gibi uygulamalarin hâkim oldugu binalarin can aldigi günlerden geçiyoruz.
1999 depremlerinde yasanan acilardan sonra mevzuatta ve uygulamada temelli ve kalici bir degisiklik yapilmadigi gibi yapilan kismi degisiklikler için de etkili mekanizmalarin kurgulanmamis oldugu Van depremi dolayisiyla ve birçok insanimizin cani pahasina ortaya çikmistir. 9 Kasim tarihinde gerçeklesen ikinci deprem ise neredeyse deprem denetiminin bile denetiminin yapilmasi gerektigi, yetki ve organizasyon boslugunun kaosa ve göz göre göre insanlarimizi ölüme götürdügünü göstermistir.
Tüm bu süreç, seffaflik, açiklik, dürüstlük ve hesap verebilirlik ilkelerinin hayati önemde oldugunu ve acilen uygulamaya geçirilmesi gerektigini bizlere bir kez daha hatirlatmistir.
Seffaflik Dernegi olarak tüm ilgililere asagidaki çagrilari yapiyoruz:
Usulsüz yapilan binalarin ruhsatlandirma ve denetim sürecinin nasil isledigi bu konuya iliskin en önemli soruyu olusturmaktadir. Yapi denetiminin hayata geçmedigi yerlerde yetkili kurum olan belediyelerin ruhsat ve denetleme sürecinin yakindan incelenmesi sarttir. Yapi denetimi sürecinde ise cevabi verilmesi gereken önemli sorular arasinda, birçok ilin yakin zamana kadar kapsam disi birakilmasi, Van gibi deprem bölgesi illerin bile yapi denetimine 1 Ocak 2011 tarihinde geçmesi, yapi denetimi mevzuatinda istismar ve usulsüzlüge açik kapi birakacak sekilde düzenlemeler yapilmasi gibi hususlar bulunmaktadir. Denetim mevzuatinin yeniden ve usulsüzlüge geçit vermeyecek bir sekilde düzenlenerek, saglikli, etkin ve genis kapsamli olarak bir an önce hayata geçirilmesi gerekmektedir.
Siyasilerden yerel yöneticilere, ilgili odalara kayitli mimar ve mühendislerden müteahhitlere, kamu denetim elemanlarindan yapi denetim firmalarina kadar giden uzun bir sorumluluk zinciri bulunmaktadir. Sorumlularin yasalardaki bosluklari, siyasi ya da bürokratik dokunulmazliklar ya da yarginin yavas isleyisi gibi konular gerekçe gösterilerek hesap vermemeleri halinde, bu acilari tekrar tekrar yasayacagimiz bellidir. Cezalarin çoklugu degil, kesin ve uygulanabilir olmasinin önleyici etki tasidigi unutulmamalidir.
Ülkemizde 1999 yilindaki deprem dolayisiyla çikarilan ve bilahare kalici hale getirilen özel tüketim vergisi adi altinda toplanan 46 ila 48 milyar TL arasinda oldugu ifade edilen paranin neden depremin yikici etkisini önleyici degil de duble yollar gibi baska kaynaklara aktarilmis oldugu açiklanmalidir. Süreç seffaflik ve hesap verebilirlige muhtaçtir.
Deprem dolayisiyla yapilan yardimlarin yerlerine ulasip ulasmadigi tüm dünyada böyle dogal afet zamanlarinda özellikle sorgulanan bir konudur. O sebeple yardim yapan ve organize eden tüm kamu ve sivil toplum kuruluslarinin yardimlara iliskin süreci ve sonuçlari seffaf bir sekilde açiklamalari gerekmektedir.
Bu aci tecrübelerden sonra kaçak ve ruhsatsiz yapilara göz yumulmayacagi ve bu sekildeki tüm yapilarin yikilarak oy kaygisi gütmeden usulüne uygun yapilasma saglanacagi seklindeki açiklamalar olumlu olsa da, sürecin Kamu Ihale Kanunu kapsami disinda birakilmadan, açik, seffaf ve denetlenebilir bir sekilde yürütülmesi, yerel halkin katilimiyla demokratik teamüllere uygun yapilmasi hayati önem tasimaktadir.
Ölenlere rahmet ve kalanlara da sabir dilemek kadar, bu hususlarin ivedilikle ve bir an önce hayata geçirilmesi önem tasimaktadir.
Seffaf, dürüst ve hesap veren bir yönetim istemenin temel bir hak oldugunu bir kere daha önemle belirtir, tüm ülkemize bassagligi ve geçmis olsun dileklerimizi iletiriz.
Saygilarimizla,
E. Oya Özarslan
Seffaflik Dernegi
Yönetim Kurulu Baskani
